Anlaşmalı Boşanma Davası

1. Anlaşmalı Boşanma Davası Nedir?

Anlaşmalı boşanma, kanunumuzdaki genel boşanma sebeplerinden biridir ve aynı zamanda mutlak boşanma sebebidir. Anlaşmalı boşanmak isteyen tarafların mahkeme dışında, hakim kararı olmadan evlilik birliğine son vermeleri mümkün değildir.

Medeni Kanunumuzun 166. maddesinde ; ‘’Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur. Bu hâlde tarafların ikrarlarının hâkimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz.’’ bu düzenleme doğrultusunda anlaşmalı boşanmaya ilişkin hususlar açıkça belirtilmiştir

Önemle belirtmek gerekir ki; anlaşmalı boşanma protokolünün geçerli kabul edilmesi için kesin ve net bir biçimde hakimin onayı gerekir. Anlaşmalı boşanma davasında, tarafların her konuda anlaşmaları gerektiği için, anlaşmalı boşanma masraflarının ödenmesini de taraflar aralarında kararlaştırabilirler. Anlaşmalı boşanma davasını açan taraf da masrafları ödeyebilir. Yine anlaşmalı boşanmada vekalet verilen boşanma avukatına ödenecek ücreti kimin ödeyeceği de taraflar arasında kararlaştırılabilir.

Anlaşmalı boşanmada ziynet alacakları açısından herhangi bir dava açmadan, ziynet eşyalarına ilişkin düzenleme yapılabilir. Eşlerin aralarında anlaşmış olması halinde; boşanma davasının sebebi fark etmeksizin her türlü boşanma sebebi için anlaşmalı boşanma uygulanabilir. Cinsel, sosyal, duygusal şiddette ve hatta zina durumunda dahi tarafların anlaşması halinde anlaşmalı boşanma davası açılabilecektir. Anlaşmalı boşanma davasında yoksulluk-iştirak nafakası, maddi-manevi tazminat ile velayet hususlarının düzenlenmesi de mümkündür.

2. Anlaşmalı Boşanmanın Açılabilme Şartları Nelerdir?

1-) Evlilik En Az Bir Yıl Sürmüş Olmalıdır

Anlaşmalı boşanma davasını kabulü için, taraflar arasındaki evliliğin en az 1 yıl sürmüş olması gerekir. Örneğin dava açılırken 1 yıllık süre dolmamış fakat dava sürerken 1 yıllık süre dolmuş olsa bile 1 yıllık kanuni şartın gerçekleşmemesi nedeniyle davanın reddi gerekir. Boşanan eşler; tekrardan birbiriyle evlenmişse, tarafların bu yola başvurabilmesi için en az 1 yıllık evlilik sürdürmüş olması gerekir. Anlaşmalı boşanma davasında hakim bu 1 yıllık süreyi re'sen araştıracaktır. 1 yıllık sürenin eşler tarafından beraber birlikte geçirilmesine gerek yoktur. Eşler evliliklerinden itibaren hiç bir araya gelmemiş olsalar dahi 1 yılın sonunda anlaşmalı boşanma davası yolu ile boşanabilirler.

2-) Taraflardan Birinin Başvurusu Gereklidir

Anlaşmalı boşanma davasının yürütülebilmesi için ya bir eşin davayı açıp diğer eşin davayı kabul etmesi ya da eşlerin aynı dilekçe ile birlikte anlaşmalı boşanma iradelerini ortaya koymaları gerekmektedir.

3-) Hakim, Tarafları Bizzat Dinlemelidir

Anlaşmalı boşanma davasında boşanmanın anlaşma doğrultusunda gerçekleşebilmesi için eşlerin iradelerini bizzat açıklamaları gerekmektedir. Bu sebepten ötürü mahkeme tarafından taraflar bizzat dinlenmeli ve imzaları alınmalıdır. Aile mahkemesi hem davacı hem de davalıyı dinlemeden anlaşmalı boşanma kararı veremez. Mahkemece taraflar aynı anda dinlenmelidir. Burada amaç tarafların serbest iradeleri ile anlaşıp anlaşmadıklarının mahkeme tarafından ortaya çıkartılmasıdır. Anlaşmalı boşanma davasında tarafların dinlenmesi kamu düzenine ilişkin olduğundan usule uygun vekaletnamesi olan vekilin dinlenmesi ile boşanma kararı verilemez. Anlaşmalı boşanma davasının geçerli olabilmesi için duruşma zaptının her iki taraf tarafından da imzalanması gerekmektedir. Aile mahkemesi hakiminin tarafların iradelerini serbestçe açıkladıkları hususunda kanaate varması yeterlidir. Anlaşmalı boşanma davasında tarafların boşanma sebeplerini açıklamalarına gerek yoktur.

4-) Anlaşmalı Boşanma Protokolü Hakim Tarafından Uygun Bulunmalıdır

Anlaşmalı boşanma davasında; sunulan anlaşmalı boşanma protokolünün hakim tarafından kabul edilmesi şarttır. Taraflar; maddi talepler, nafakalar ve velayete ilişkin hususlarda anlaşmış olmalıdır. Taraflar; anlaşmalı boşanma davasında, çocukların durumlarının ne olacağı hususunda hakime açıklama yapmak zorundadırlar.

3. Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nedir ve Nasıl Hazırlanır?

Boşanma sürecinde bulunan eşlerin, aralarında yapmış oldukları anlaşmalarını yazılı hale getirdikleri belge anlaşmalı boşanma protokolüdür. Söz konusu protokol, boşanma kararının alınacağı esnasında hakim tarafından dikkate alınır ve boşanma kararın alınmasında önemli rol oynar. Bu protokol hazırlanırken, tarafların evlilik birliği boyunca karşılıklı olarak sahip oldukları hak ve yükümlülükler dikkate alınır. Protokolde tarafların anlaştığı konulara detaylıca değinilmelidir. Genellikle protokolde mal paylaşımı, nafaka, çocukların velayeti ve çocukların bakımı ile ziyareti hususlarına yer verilir. Anlaşmalı boşanma protokolü, tarafların imzasıyla geçerlilik kazanır.

4.  Anlaşmalı Boşanmada Çocuğun Velayeti Kime Verilir?

Anlaşmalı boşanma protokolünde velayet hususunda tarafların anlaşmış olması şarttır. Bununla birlikte taraflar, protokolde müşterek çocuklarla kurulacak kişisel ilişkilerin nasıl düzenlendiğini de belirtmelidir. Tarafların düzenlediği kişisel ilişki kurulmasına ilişkin hususun mahkemece onaylanması şarttır. Taraflar; protokolde müşterek çocuklarla kişisel ilişki kurulmasına yönelik hiçbir düzenlemede bulunmamışsa mahkeme; çocuklarla kurulacak kişisel ilişki hususunda taraflara öneride bulunur. Bu önerinin kabulü halinde, kişisel ilişkinin detayları düzenlenecektir. Taraflar, hakimin önerisini kabul etmezler ise boşanma davası anlaşmalı boşanmadan çıkacak ve davaya çekişmeli boşanma davası olarak devam edilecektir.

5. Anlaşmalı Boşanma Davasında Nafaka

Boşanma esnasında veya boşanmadan sonra, bir tarafın diğerine maddi yardımda bulunması nafaka olarak adlandırılır. Bu maddi yardım, genellikle boşanma sonrasında daha zayıf ekonomik durumda kalan tarafın korunması için ödenir. Taraflar, anlaşmalı boşanma protokolü ile nafaka konusunda karşılıklı anlaşma yapabilirler. Bu anlaşma, boşanma protokolünde yer alır ve mahkeme tarafından onaylanır. Tarafların anlaştığı nafaka düzenlemesi, tarafların ekonomik koşullarına ve boşanma sonrası yaşam standartlarına göre belirlenir. Tarafların nafaka konusunda anlaşamaması durumunda, mahkeme nafaka miktarını ve süresini belirler. Mahkeme, tarafların ekonomik durumlarını, boşanma sonrası yaşam standartlarını ve çocukların durumunu göz önünde bulundurarak, adil bir nafaka kararı verir.

Çocuklar açısından da nafaka talep edilebilir. Bu durumda, çocukların bakımı ve eğitimi için gerekli maddi kaynaklar sağlanır. Tarafların çocuk nafakası yönünden anlaşamamaları halinde, mahkeme çocukların yaşına, ihtiyaçlarına ve tarafların ekonomik durumlarına göre nafaka kararı verir.

6. Anlaşmalı Boşanma Davasında Eşya(Mal) Paylaşımı

Mal paylaşımı, tarafların anlaşmasıyla veya mahkeme kararıyla yapılabilir. Eşler; menkul, gayrimenkul mallar, banka hesapları, yatırımlar, araçlar, ev eşyaları ve diğer tüm mal varlıklarının paylaşımına dair hususlarda anlaşırsa protokolde bu hususları belirtmelidir. Mal paylaşımı hususunda tarafların anlaşması halinde, boşanma sonrasında her bir tarafın mal varlıkları, gelirleri ve borçlarına ilişkin yasal hakları korunur. Gayrimenkul - taşınmaz devri, ev eşyalarının bölüşülmesi tarafların anlaşmasına göre detaylı bir şekilde yazılmalıdır. Mal paylaşımı, anlaşmalı boşanma sonrasında gerçekleşecek ise protokolde malların hangi tarihte devredileceği belirtilmelidir. Anlaşmalı boşanma sonrası tapu devrine ilişkin devir masraflarının kim tarafından karşılanacağı, devrin yapılacağı tarih de mutlaka belirtilmelidir. Anlaşmalı boşanmada, eşlerden biri gelmezse protokol kabul edilmeyecek, sözleşme de geçersiz kabul edilecektir.

Ancak, taraflar mal paylaşımı hususunda anlaşamazlarsa, mahkeme mal paylaşımı konusunda karar verecektir. Mahkeme, tarafların evlilik birliği süresince edindikleri mal varlıklarını, gelirlerini ve borçlarını dikkate alarak, adil bir mal paylaşımı kararı verecektir.

7.  Anlaşmalı Boşanma Davasında Tanık Dinlenir mi?

Anlaşmalı boşanma davası, tarafların boşanma davasının feri hususları açısından anlaştıkları bir dava türüdür. Bu dava tek celsede bitmektedir. Anlaşma sağlanması nedeniyle çekişmeli boşanma davasına dönüşme söz konusu olmayacağı için anlaşmalı boşanma davasında tanık ifadelerine gerek duyulmaz. Eşler, boşanma ve ekleri konusunda anlaşıp, huzurda hakim tarafından dinlendikten sonra boşanma gerçekleşir.

8. Anlaşmalı Boşanma Protokol İhlali

Anlaşmalı boşanmada protokol ihlali, genellikle eksik bir şekilde hazırlanan anlaşmalı boşanma sözleşmesinden kaynaklanmaktadır. Anlaşmalı boşanmada protokol ihlalinin ortaya çıkması halinde, ihlali gerçekleştiren tarafa karşı icra takibi başlatılabilir. Örneğin protokolde, maddi tazminatlar konusunda anlaşılmış fakat maddi tazminat yükümlüsü olarak belirlenen ve ilama da esas alınan kişinin bu yükümlülüğünü yerine getirmemesi durumunda o kişi aleyhine ilamlı icra takibi yoluyla takip yapılarak mallarına ve üçüncü kişilerde bulunan alacakları ile bankadaki malvarlığına haciz konulabilir. Böylece anlaşmalı boşanma protokolünün ihlali durumunda ihlale uğrayan ve ilamda kararlaştırılan alacağını alamayan taraf ilamlı icra ile alacaklarını alabilecektir. 

• Anlaşmalı Boşanma Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Anlaşmalı boşanma davasında görevli mahkemeler aile mahkemeleridir. Fakat aile mahkemeleri olmayan yerlerde bu davalara aile mahkemesi sıfatıyla asliye hukuk mahkemeleri bakacaktır.

Boşanma ve ayrılık davalarında eşlerden birinin yerleşim yeri ya da eşlerin davadan önce son kez 6 aydır birlikte oturdukları yer mahkemesi yetkili mahkemedir. Yani boşanma davası eşlerden birinin ikametgâhındaki yer mahkemesinde açılabilir. Ancak eşlerin anlaşmalı boşanma davasında mutabık olduğu bir yer var ise davalarını o yer mahkemesinde de açarak boşanmalarını gerçekleştirebilirler.

Bu hafta sizlere anlaşmalı boşanma davasını ve detaylarını anlatmaya çalıştım. Umarım ki faydalı olmuştur. Bir başka yazımda görüşmek dileğiyle. Kendinize iyi bakın. Sağlıcakla kalın.

HAFTANIN SÖZÜ: Sıradan şeyleri gözünüzde büyüterek mucizevi şeylere dönüştürmeyin. Mucizevi şeyleri sıradan şeylere dönüştürün.