Siz Hiç Güneşten Hormon Aldınız mı ?
Uzm.Dr. Asena Serap YALÇINKAYA
Hiç güneş faydasız olur mu? Eski bir atasözünden bahsederek söze başlayalım. Güneş giren eve doktor girmezmiş. Geçmiş çağlarda teknoloji bu kadar gelişmemişken dahi güneşin, vucudumuza etkileri araştırılmış ve pek çok olumlu etkileri tespit edilmiş. Biz biraz d vitamininden ve güneş ile olan ilişkisinden bahsedelim bugün.
Siz hiç güneşten hormon aldınız mı?
Neden hormon diyorum. Aslında son günlerde gelişi güzel alınan, ( ismini reklam olmasın diye telaffüz etmeyeceğim;) zincir marketlerde dahi satılan bir vitaminden bahsediyoruz. D vitamini sanıldıgının aksine sadece bir vitamin değildir. Günümümüzde hala d vitamini tabanlı çalışmalar güncelliğini koruyor. D vitaminin son yıllarda yapılan çalışmalar sonucu vucutta bir hormon gibi görev aldığı, bağışıklık hücrelerini yönettiği, obezite üzerinde etkileri olduğu tespit edildi.
Biraz açalım konuyu.
Nedir d vitamini ? Aslında dediğim gibi bir immünmodulatör, bir hormon ve bir vitamin. Çoğunlukla balık balık yağı karaciğer ve yumurta sarısından bulunur, ancak yeterli d vitamini sentezi için deriden güneş almak çok önemli. Çoğumuz güneşten aldığımızı düşünürüz. Ancak ülkemize güneş ışınlarının düşme açısı ile sentezlenen vitamin düzeyi çok düşüktür. O yüzden sıklıkla d vitamini eksikliği görürüz. Bir de sağlıklı sentez için güneş ışınlarının zararlı olduğu saatlerde 11-15 arası uzun kemikler güneş alacak şekilde güneş koruyucu kullanmadan deri pembeleşene kadar güneşlemek gerekli. Bu durumda güneşin zararlarına maruz kalabiliyoruz. Iki ucu keskin bıçak.
D vitamini vucutta ne gibi etkilerden sorumlu biraz onu da konuşalım. Yetersiz d vitamini alımında Osteomalasia denilen erişkin donemde görülen bir kemik hastalığı görülebilir. Kemik metabolizması gelişemez. Cocuklarda raşitzm denilen hastalık gelişebilir. Obeziteye zemin hazırlar. Uyku bozuklukları yaşanabilir. Alzheimer hastalığına zemin hazırlayabilir. Kronik yorgunluk sendromu ve major depresyona neden olur. Çocuklarda sık tekrarlayan bronşiolit atağı astım ataklarından sorumlu tutulmuştur. Yağda depolanan, idrar ile atılmayan bir vitamin olmasından dolayı gelişigüzel kullanılması yüksek kan düzeylerine sebep olabilir. Fazla miktarda D vitamini kullanılması; Doku ve eklem kireçlenmelerine Böbrek taşı oluşumuna ve böbrek hasarına zemin hazırlamaktadır. Yüksek tansiyona neden olabilir.Aşırı D vitamini kullanımı zehirlenmelere yol açabilir. Şuur bozukluğu yaşanabilir. Zehirlenmeye bağlı olarak; ağız kuruluğu, baş ağrısı, mide bulantısı, kusma, düzensiZ kalp atışı yaşanabilir.
Tüm bu zararlı etkiler göz önüne alındığında hekim kontrolü dışında masum gibi görünen vitaminlerin fazladan alınması sonuçları kötü olabilecek tibbi durumlara yol açabilir.
Ayrıca hazır mevsimi gelmişken güneş koruyuculardan da bahsedelim. Güneş koruyucuların koruyucu faktör derecesi ne kadar çok büyürse o kadar UVA / B koruması da o kadar fazla olur. Cilt üzerine oldukça faytdalı olan bu koruma d vitamini sentezini engeller. Ayrıca d vitamini cam arkasında sentezlenmez kıyafet üzerinden sentezlenmez.
